تحصیل در ترکیه
معمولا بعد از اعلام نتیجه کنکور ایران، سیل عظیمی از نوجوانانی که از ادامه تحصیل در رشته‌های مورد علاقه‌شون باز موندن، به فکر تحصیل در خارج از کشور می‌افتند. این تصمیم بیشتر بین افرادی گرفته میشه که علاقمند به ادامه تحصیل در رشته‌های زیرمجموعه پزشکی هستند. گذشتن از مانع بزرگ کنکور ایران توی این رشته تحصیلی چندان راحت نیست؛ برای همین ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارجی برای اونا اولویت پیدا می‌کنه. نزدیک‌ترین مقصد مهاجرت تحصیلی، کشور ترکیه‌ست که دانشگاه‌های خوبی هم داره. ترکیه برای بالا بردن آمار دانشجویان بین‌المللی راه‌هایی برای جذب دانشجو از تمام کشورهای جهان ایجاد کرده تا رنکینگ دانشگاه‌های خودش رو در سطح ملی و جهانی افزایش بده. قبل از عملی کردن تصمیم تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه، باید اطلاعات لازم از سیستم آموزشی و دانشگاه‌های ترکیه به دست آورد.
مزایای تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه
مرز میان قاره اروپا و آسیا تنگه زیباییه که شهر استانبول رو به دو پاره آسیایی و اروپایی تقسیم کرده. این باریکه آبی که به تنگه بسفر معروفه (بسفروس)، زیبایی استانبول را دو چندان کرده و از ابتدای تاریخ تا به امروز مورد توجه تمدن‌ها قرار گرفته. در اطراف این تنگه کاخ‌ها و عمارت‌های باستانی زیادی به چشم می‌خوره که دنیای مدرن استانبول رو با تاریخ این کشور آمیخته. موقعیت جغرافیایی این منطقه تاثیری بسزایی در اقتصاد و روابط ترکیه با کشورهای دیگه گذاشته. این روابط حسنه تا سیستم آموزشی این کشور امتداد پیدا کرده؛ به طوری که مدرک تحصیلی دریافت شده از این کشور در کشورهای اروپایی دیگه مثل آلمان و فرانسه و حتی کانادا اعتبار زیادی داره؛ چه برای ادامه تحصیل چه برای پیدا کردن کار.
تنوع دانشگاه‌ها و راه‌کارهایی که در سیستم آموزشی ترکیه وجود داره، برای هر ذائقه و شرایطی، پیشنهادهای وسوسه‌انگیزی داره. با تحصیل در ترکیه به راحتی میشه اقامت این کشور رو دریافت کرد و بعد از اون برای پاسپورت ترکیه اقدام کرد. اعتبار پاسپورت ترکیه رتبه 39 جهانی را بهش داده؛ با این پاسپورت بدون نیاز به دریافت ویزا میشه به 71 کشور دنیا سفر کرد.
سیاست‌های آموزشی ترکیه به تازگی روی امکانات کمپوس‌های دانشگاهی تاکید زیادی داشته؛ از امکانات اقامتی و خوابگاه‌ها گرفته تا تجهیزات آموزشی و آزمایشگاهیِ تخصصی. محوطه دانشگاهی در ترکیه طوری طراحی شده تا دانشجو هم به درس و آموزش بپردازه و هم به استراحت و تفریح. دانشجوهای این دانشگاه‌ها برای تردد در سطح شهر می‌تونن از حمل‌ونقل عمومی به‌طور رایگان استفاده کنن. مهم‌ترین مزیت تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه ارائه بورس‌های تحصیلی از سوی دانشگاه یا دولته که در ادامه بیشتر در موردش توضیح می‌دیم.
سیستم آموزش عالی ترکیه
موسسات آموزش عالی ترکیه به زیر شاخه‌هایی مثل دانشگاه‌ها، دانشکده‌ها، موسسات، مدارس آموزش عالی، هنرستان‌ها، مرکز علمی و کاربردی، دانشگاه‌ها و کالج‌های افسری و پلیسی، و مراکز تحقیقی و پژوهشی تقسیم میشه. برای تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه باید زمانی اقدام کرد که از شروع ترم نگذشته باشه؛ معمولا دانشگاه‌ها از نیمه‌های ماه سپتامبر (شهریور ماه) شروع میشه و تا نیمه‌های ژوئن ادامه پیدا می‌کنه.
شرایط تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه
اقدام برای دریافت پذیرش از دانشگاه‌های ترکیه چندان دشوار نیست؛ متقاضی تحصیل در ترکیه باید آخرین مدرک تحصیلی رو ارائه بده و مدرک زبان انگلیسی یا ترکیه هم داشته باشه. اگه زبان تدریس در دانشگاهی که برای ادامه تحصیل انتخاب کردین انگلیسی زبان بود، باید مدرک زبان انگلیسی با نمره بالای متوسط ارائه کنید؛ مثلا مدرک زبان آیلتس باید بالاتر از 6.5 باشه. اگه دانشگاه مقصد ترکی زبان باشه، باید مدرک تومر ارائه کرد. البته برای مدرک زبان نباید نگران بود؛ اکثر دانشگاه‌ها به عنوان درسِ پیش‌نیاز، زبان ترکی و استانبولی رو تدریس می‌کنن. خبر خوب اینکه تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه شرایط سنی یا شرط معدل نداره و دستتون برای انتخاب رشته و دانشگاه بازه.
دانشگاه‌های ترکیه
کیفیت سیستم آموزشی ترکیه باعث شده در سایت‌های آماری معتبر و رنکینگ‌های جهانی حرفی برای گفتن داشته باشه. مثلا بر اساس آخرین آمار موسسهEECA QS، 9 موسسه آموزشی عالی این کشور در لیست 800 دانشگاه برتر دنیا قرار دارن. بر اساس اعلام این موسسه در سایت TOP UNIVERCITIES نزدیک به 22 دانشگاه ترکیه‌ای در لیست 50 دانشگاه برتر اروپا و آسیای مرکزی دیده می‌شن. موسسه آماری METU هم اسم 19 تا از دانشگاه‌های این کشور رو بین 1000 دانشگاه برتر دنیا قرار داده.
بر اساس سیستم آموزشی ترکیه دانشگاه‌های این کشور به دو نوع خصوصی و دولتی تقسیم می‌شن. تفاوت این دانشگاه مثل دانشگاه آزاد و دانشگاه دولتی در ایرانه؛ اما تعداد دانشگاه‌های دولتی ترکیه خیلی بیشتر از نوع خصوصی اون در سطح شهرها پراکنده شده. برای تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ترکیه باید در آزمون ورودی این دانشگاه‌ها شرکت کرد و تنها هزینه ثبت‌نام رو پرداخت اما دانشگاه‌های خصوصی آزمون ورودی ندارن و در عوض شهریه دریافت می‌کنن.
تنوع رشته‌های تحصیلی تقریبا در تمام دانشگاه‌های ترکیه دیده میشه و مانعی از این بابت وجود نداره. اما بیشتر ایرانی‌هایی که دانشگاه‌های ترکیه رو برای ادامه تحصیل انتخاب می‌کنن، برای رشته‌های زیر مجموعه علوم پزشکی اقدام می‌کنند؛ چه در دانشگاه‌های خصوصی و چه در دانشگاه‌های دولتی. به همین دلیل پست جداگانه‌ای رو برای این رشته تحصیلی اختصاص خواهیم داد.
تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ترکیه
همون‌طور که پیش‌تر هم گفتیم، برای تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ترکیه باید ابتدا در آزمون ورودی دانشگاه مورد نظر شرکت کرد. برخلاف چیزی که در دانشگاه‌های ایران وجود داره، آزمون ورودی دانشگاه‌های ترکیه سراسری نیست و هر دانشگاه آزمون ورودی منحصر به فرد خودشو داره. این آزمون ممکنه یک‌بار در سال برگزار بشه یا سه‌بار! تعداد مراحل برگزاری آزمون و ورودی دانشجو به دانشگاه بستگی داره. شهریه دانشجویان بین‌المللی برای تحصیل در دانشگاه‌های دولتی ترکیه به رشته مورد نظر مربوطه اما به‌طور میانگین 500 دلار امریکا اعلام شده.
برخی دانشگاه‌های دولتی ترکیه برای جذب دانشجو آزمونی تحت عنوان آزمون یوس SAT General یا تست Scholastic Assessment Test برگزار می‌کنه. این آزمون که ریاضی، نگارش و درک مطلب رو محک میزنه، 45دقیقه زمان میبره. حداکثر نمره این آزمون 800 اعلام شده که میانگین نمره برای ریاضی 513، برای نگارش 487 و برای درک مطلب 497 برآورد میشه. هزینه شرکت در این آزمون 50 دلار آمریکاست. اگه متقاضی بخواد شانس خودش را برای ورود به چند تا دانشگاه امتحان کنه، باید هزینه هر کدوم رو جداگانه بپردازه.
آزمون دیگه‌ای تحت عنوان آزمون یوس YOS طراحی شده که خاص این کشوره و از دانشجویان بین‌المللی گرفته میشه. این آزمون از دو بخش کلی تشکیل شده؛ بخش اول مربوط به سوالات ریاضی و هوش میشه و بخش دوم سوالات زبان انگلیسی و ترکی. دانشجوهایی که قصد ادامه تحصیل به زبان انگلیسی داشته باشن دیگه نیازی نیست سوالات مربوط به زبان ترکی رو پاسخ بدن. تنها کافیه مدرک زبان انگلیسی مثلا آیلتس رو با نمره بالا به دانشگاه ارائه بدن.
دانشجوهایی که قصد ادامه تحصیل در دانشگاه‌های ترکی‌زبان داشته باشن، باید قبل از شروع دوره تحصیل زبان ترکی رو یاد بگیرن. آزمونی که برای سنجش دانش زبان ترکی مطرح میشه، آزمون تومر TOMER اسم گرفته که هم در ترکیه و هم در ایران برگزار میشه. البته ناگفته نمونه که برخی از کالج‌های ترکیه اقدام به برگزاری دوره‌های آمادگی آزمون می‌کنند که در طول دوره، زبان ترکی رو هم آموزش میدن. برای دریافت مدرک زبان ترکی پیش از ورود به دانشگاه‌ها میشه از همین کالج‌ها اقدام کرد.
تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی ترکیه
با اینکه گفته میشه دانشگاه‌های خصوصی ترکیه آزمون ورودی نداره، بعضی از این نوع دانشگاه‌ها هم آزمون وورودی برگزار می‌کنن اما تعدادشون خیلی کمه. همه دانشگاه‌های خصوصی ترکیه رشته‌های تحصیلی مختلفی رو پوشش میدن و امکانات مناسبی رو هم در اختیار دانشجو قرار میدن. شهریه رشته‌های زیر مجموعه علوم پزشکی مثل داروسازی، دندان‌پزشکی و دامپزشکی از بقیه رشته‌ها بیشتره! اما به طور کلی میشه گفت شهریه سالانه تحصیل در دانشگاه‌های خصوصی به طور کلی بین 6 هزار تا 20 هزار دلار امریکا برآورد میشه. با اختصاص کمک‌هزینه‌های تحصیلی و بورسیه شهریه و هزینه پرداختی دانشجو به طور چشم‌گیری کاهش پیدا می‌کنه.
بورس تحصیلی در دانشگاه‌های ترکیه
برنامه‌های کمک‌هزینه تحصیلی که از سوی دولت و دانشگاه‌های ترکیه در اختیار دانشجو قرار میگیره بسته به نوعش 30 تا 100 درصد هزینه‌ها رو شامل میشه! این طرح‌ها هزینه اقامت و خوابگاه، بیمه خدمات درمانی، دوره زبان ترکی و مدرک تومر، شهریه، تردد بین شهرهای ترکیه، بلیط رفت و برگشت هواپیما به ایران و ... رو پوشش میده اما دریافت اون شرایط خاص خودشو داره؛ میزان آشنایی به زبان ترکی استانبولی، شرایط سنی، شرط معدل آخرین مدرک تحصیلی، نمرههای کسب شده در طول تحصیل و ... از جمله این شرایط هستند.
میزان پوشش کمک‌هزینه‌ها به رشته و مقطع تحصیلی هم بستگی داره. به‌طور کلی میشه گفت کمک‌هزینه تحصیلی که به مقطع کارشناسی تعلق میگیره، ماهیانه حدود 700 لیره. این مبلغ برای دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد 950 لیره و برای مقطع دکترا 1400 لیر اعلام شده. برای دوره‌های تحقیقاتی – پژوهشی هم چیزی حدود 3هزار لیر اختصاص پیدا می‌کنه.
برنامه‌های انتقال دانشجو
افزایش تعداد دانشجوهای بین‌المللی در دانشگاه‌های ترکیه، پیامدهای مثبتی در خصوص رنکینگ دانشگاه داره. برای همینه که دانشگاه‌های ترکیه؛ چه دانشگاه‌های دولتی و چه خصوصی، در برنامه‌های بین‌المللی مشخصی شرکت کردند تا به وسیله اون‌ها دانشجوی بین‌المللی پذیرش کنن. البته برعکس این موضوع هم صادقه؛ با تحصیل در دانشگاه‌های ترکیه در زمان مشخصی؛ حداقل سه ماه و حداکثر یک سال، دانشجو اجازه داره برای ادامه تحصیل به دانشگاه‌های دیگه در اروپا و حتی امریکا درخواست بده.
پروژه تبادل دانشجو از 1987 بین کشورهای اروپایی صورت می‌گرفت اما از سال 2004 دانشجوهای با ملیت غیراروپایی هم می‌تونن توی این پروژه شرکت کنند. برنامه‌های نظیر سقراط Socrates و اراسموس Erasmus از پروژه‌های فعال در دانشگاه‌های ترکیه هستند که با استفاده از اونا میشه به دانشگاه‌های مطرح اروپایی و امریکایی راه پیدا کرد.